احتمال دارد فکر کنید که سرطان سینه و سرطان رحم از یکدیگر مستقل هستند؛ در حالی که از جهات مختلف با یکدیگر ارتباط دارند. ابتلا به هر یک از آن‌ها، به‌عنوان یک فاکتور خطر برای ابتلا به دیگری عمل می‌کند و این نشان‌دهنده راه ارتباط سرطان سینه و رحم است. تغییرات هورمونی و سبک زندگی افراد، از عوامل مشترک ابتلا به هر دو سرطان هستند. در مواردی دیده شده که زنانی که پس از ابتلا به سرطان پستان، از اهمیت تشخیص و درمان فوری غافل می‌مانند، به سرطان رحم و تخمدان نیز مبتلا می‌شوند. خودآزمایی سرطان سینه و تشخیص به‌موقع از خطر ابتلا به سرطان رحم می‌کاهد. این امر منجر می‌شود که احتمال درمان موفق و شانس بقای پنج‌ساله به‌تدریج کاهش بیابد. با مطالعه دقیق این مقاله می‌توانید احتمال ابتلا به هر دو سرطان را کاهش دهید و با مراجعه به مرکز سرطان سینه، برای درمان موفق اقدام کنید.
فهرست مطالب
- هورمون‌درمانی سرطان سینه و افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم
- نقش ژنتیک در بروز همزمان سرطان‌های سینه و رحم
- مصرف تاموکسیفن در درمان سرطان پستان و خطر سرطان رحم
- ارتباط سرطان سینه و رحم؛ ارتباط استروژن و سرطان سینه و رحم
- نقش سابقه خانوادگی در افزایش ریسک ابتلا به سرطان‌های سینه و رحم
- تاثیر چاقی و سبک زندگی و ارتباط سرطان سینه و رحم
- اهمیت معاینات منظم برای تشخیص زودهنگام سرطان‌های سینه و رحم
- نقش عوامل محیطی در افزایش همزمان خطر سرطان‌های سینه و رحم
- سوالات متداول
- سخن پایانی
هورمون‌درمانی سرطان سینه و افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم
راهکارهای رایجی که برای درمان سرطان سینه مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جهات مختلف منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم می‌شوند. برای مثال، شیمی‌درمانی تغییراتی موقت و دائمی در بدن ایجاد می‌کند که می‌تواند عملکرد تخمدان را به‌طور جدی تحت تاثیر قرار دهد و چرخه قاعدگی را نیز از تعادل خود خارج کند. علاوه بر این، درمان HRT که راهکاری جایگزین برای هورمون‌درمانی است، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد. به‌طور کلی، سطح بالا استروژن، خصوصاً پیش از یائسگی، یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان پستان است. هورمون‌درمانی تولید استروژن را متوقف می‌کند و مانع اتصال سلول‌های سرطانی گیرنده، به این هورمون می‌شود. هورمون‌درمانی از همین طریق تعادل هورمون‌ها را دگرگون می‌سازد. با عدم تعادل بین میزان استروژن و پروژسترون، فرد در معرض ابتلا به سرطان رحم قرار می‌گیرد.
علاوه بر همه این‌ها، تاموکسیفن که از داروهای رایج در این مورد است، در دوزهای بالا برای درمان سرطان سینه مصرف می‌شود و می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم را تا 2 تا 3 برابر افزایش دهد. از طرفی، افراد مصرف این دارو را معمولاً برای 5 تا 10 سال پس از جراحی برای کاهش خطر عود مجدد سرطان ادامه می‌دهند.
نقش ژنتیک در بروز همزمان سرطان‌های سینه و رحم
زمانی که از نقش ژنتیک در ابتلا به سرطان‌های سینه و رحم حرف به‌میان می‌آید، ژن‌های BRCA1 و BRCA2 حرف اول را می‌زنند. جهش این ژن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان و رحم و تخمدان را افزایش دهد. زمانی که آسیب‌هایی به DNA وارد می‌شوند، این ژن‌ها برای ترمیم دست به‌کار می‌شوند. بدین طریق است که شرایط برای رشد سلول‌های غیرطبیعی و سرطانی فراهم می‌شود. می‌شود گفت که حداقل 10 تا 15 درصد از سلول‌های سرطانی رحم و 6 تا 10 درصد از سلول‌های سرطانی سینه، در اثر ژن‌های جهش‌یافته ایجاد شده‌اند. به همین دلیل است که آزمایشات و مشاوره ژنتیک برای زنانی که سابقه خانوادگی دارند و بیشتر در معرض سرطان سینه و رحم قرار دارند، اهمیت زیادی دارند. احتمال ابتلا به سرطان سینه در زنانی که جهش‌های ژنی BRCA1 و BRCA2 دارند، 87 درصد است و احتمال ابتلا به سرطان رحم 44 درصد می‌باشد.
مصرف تاموکسیفن در درمان سرطان پستان و خطر سرطان رحم
تاموکسیفن از رایج‌ترین داروهایی است که برای درمان سرطان پستان و جلوگیری از عود مجدد آن پس از جراحی، توسط بسیاری از پزشکان تجویز می‌شود. تاثیرات این دارو در این زمینه بسیار است؛ اما یکی از عوارض آن افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم است. این دارو در فعالیت استروژن دخالت می‌کند و از این طریق به کمک درمان سلول‌های سرطانی دارای گیرنده هورمونی می‌آید.
تاموکسیفن در بافت پستان، دسترسی سلول‌های سرطانی به هورمون‌های مورد نیاز را مختل می‌کند و از رشد و تکثیر آن‌ها جلوگیری می‌کند. این عملکرد تاموکسیفن فقط مختص به بافت پستان است؛ چرا که در دیگر بافت‌ها به‌عنوان استروژن عمل می‌کند و می‌تواند تاثیرات سازنده‌ای در کاهش خطر پوکی استخوان بگذارد. اما این دارو در رحم نیز مانند استروژن عمل می‌کند و از این طریق خطر ابتلا به سرطان آندومتر و سارکوم را افزایش می‌دهد. از طرفی در درمان سرطان سینه، گاهی به مصرف طولانی‌مدت این دارو نیاز است و همین امر افزایش خطر ابتلا به سرطان آندومتر را خصوصاً در زنان بالای 50 سال به‌دنبال دارد.
ارتباط سرطان سینه و رحم؛ ارتباط استروژن و سرطان سینه و رحم
ابتلا به انواع سرطان، در اغلب موارد نشان‌دهنده این است که تعادل اجزا و عناصری در بدن مختل شده است. برای مثال، تعادل هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون، در طول دوره‌های قاعدگی در هر ماه دچار تغییراتی می‌شود. استروژن سلول‌ها را مجاب به تکثیر می‌کند و با تکثیر بیشتر، احتمال ایجاد سلول‌های غیرطبیعی و تبدیل شدن آن‌ها به سلول سرطانی افزایش می‌یابد. تقریباً هشتاد درصد سرطان‌های سینه، گیرنده‌هایی دارند که استروژن مثبت (ER+) را دریافت می‌کنند و از این طریق رشد می‌کنند. استروژن در بافت پستان مسبب رشد سلول‌های سرطانی می‌شود و هورمون‌درمانی که درمان سرطان سینه است، خطر ابتلا به سرطان رحم را به‌دنبال دارد.
نقش سابقه خانوادگی در افزایش ریسک ابتلا به سرطان‌های سینه و رحم
تخمین زده شده است که حدود 5 تا 10 درصد موارد ابتلا به سرطان رحم، ارثی هستند. یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در خطر ابتلا به سرطان سینه و رحم، سابقه خانوادگی ایفا می‌کند. اگر یکی از خویشاوندان درجه یک، یعنی مادر، خواهر و دختر مبتلا به سرطان سینه شود، خطر ابتلا برای این فرد به دو برابر افزایش پیدا می‌کند. همچنین، اگر دو نفر از بستگان مبتلا شود، بالطبع احتمال ابتلا به سه برابر افزایش می‌یابد. به‌طور کلی زنانی که زیر سن 45 سالگی و پیش از یائسگی به سرطان‌های سینه و رحم مبتلا می‌شوند، احتمال این وجود دارد که به‌دلیل عوامل ارثی به این بیماری مبتلا شده‌اند. علاوه بر این‌ها، در سرطان‌های مرتبط با جهش‌های BRCA، که شامل سرطان‌های تخمدان، لوزالمعده و پروستات در اعضای خانواده می‌شود، احتمال بروز آن‌ها به‌دلایل ارثی زیاد است.
پزشکان همواره به زنانی که ژن‌های BRCA1 و BRCA2 دارند تاکید می‌کنند که باید برای بررسی و شناسایی خطر ابتلا به سرطان رحم و پستان، باید به اقدامات پیشگیرانه در کلینیک‌های تخصصی پستان یا ژنتیک توجه ویژه‌ای داشته باشند. این اقدامات پیشگیرانه اغلب شامل غربالگری‌های منظم یا جراحی پیشگیرانه است و می‌تواند با خودآزمایی و معاینه بالینی نیز همراه باشد.
تاثیر چاقی و سبک زندگی و ارتباط سرطان سینه و رحم
یکی دیگر از راه‌های ارتباط سرطان سینه و رحم، تاثیرات سبک زندگی افراد و اضافه وزن در ابتلا به این دو سرطان است. زنانی که به اضافه وزن دچار هستند، افزایش سطح استروژن را نیز تجربه می‌کنند. در این زمان، تخمدان‌ها بیشتر از همیشه استروژن تولید می‌کنند و بافت چربی نیز می‌تواند سایر هورمون‌ها مانند آندروژن را به استروژن تبدیل کند. بدین ترتیب است که چاقی به‌طور مستقیم در ابتلا به سرطان سینه و رحم نقش ندارد و به‌طور غیرمستقیم با تولید بیشتر استروژن منجر به افزایش خطر می‌شود. خطر سرطان آندومتر نیز با اضافه وزن، حدود 2 تا 3 برابر می‌شود. همچنین اضافه وزن و بی‌تحرکی با یکدیگر متناظر هستند. کاهش فعالیت فیزیکی و نشستن‌های طولانی‌مدت نیز با افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم ارتباط دارد. بنابراین، می‌توان این نتیجه را گرفت که فعالیت بدنی و ورزش می‌تواند راهکار موثری در پیشگیری از ابتلا به سرطان باشد.
در نهایت، می‌توان گفت که بی‌شک افرادی که روتین ورزشی منظم دارند و با تغذیه مناسب، وزن خود را در میزان متعادل نگه می‌دارند، کمتر در معرض خطر ابتلا به انواع سرطان، از جمله سرطان پستان و رحم قرار دارند. حداقل 150 دقیقه در هفته، به ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا و … بپردازید. همچنین مصرف الکل و دخانیات را برای پیشگیری از ابتلا به این دو سرطان متوقف کنید.
اهمیت معاینات منظم برای تشخیص زودهنگام سرطان‌های سینه و رحم
هورمون‌درمانی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و تمام درمان‌های رایج برای انواع سرطان‌ها، به‌شکل اصولی، یکی از ارکان درمان سرطان‌ها است و رکن دیگر، تشخیص و درمان به‌موقع است. شما با معاینات منظم و خودآزمایی می‌توانید در صورت ابتلا، شانس بقا و شکست سرطان را تا چندین برابر افزایش دهید. همواره توسط پزشکان زنان توصیه می‌شود که شروع ماموگرافی پس از 40 سالگی ضروری است. همچنین آزمایش پاپ اسمیر نیز یکی از ضروریات برای زنان پس از 21 سالگی است که خطر سرطان رحم را تشخیص می‌دهد. در جدول زیر توضیح می‌دهیم که هر چند وقت یک‌بار باید تحت این آزمایشات و غربالگری قرار داشته باشید.
|
آزمایش |
تعداد دفعات لازم |
|
خودآزمایی سرطان سینه |
خودآزمایی سرطان سینه، شامل چک کردن ظاهر پستان‌ها و چک کردن عدم وجود توده‌ها و تومورهای غیرطبیعی و بدخیم است که باید به‌صورت هفتگی توسط خود فرد انجام شود |
|
ماموگرافی |
خانم‌های 40 تا 50 ساله هر 1 تا 2 سال یک‌بار و خانم‌های 50 سال به بالا باید سالی یک‌بار این آزمایش را انجام دهند. ماموگرافی پس از 40 سالگی به‌صورت سالیانه آغاز می‌شود |
|
تست پاپ اسمیر |
تست پاپ اسمیر باید برای زنان به‌طور سالیانه انجام شود. این تست برای تشخیص سرطان رحم، لازم است تا سن 60 سالگی به‌صورت سالانه یا هر دو سال یک‌بار انجام شود. |
|
کولپوسکوپی |
در صورت غیرطبیعی بودن نتایج تست پاپ اسمیر، کولپوسکوپی برای تشخیص سرطان دهانه رحم ضروری است |
|
آزمایش CBC |
این آزمایش برای تشخیص مرحله سرطان رحم و ارائه درمان مناسب انجام می‌شود |
|
آزمایش شیمیایی خون |
با این آزمایش می‌توان عملکرد کلیه‌ها و کبدها را برای تشخیص سرطان دهانه رحم بررسی کرد |
نقش عوامل محیطی در افزایش همزمان خطر سرطان‌های سینه و رحم
ارتباط سرطان سینه و رحم، با عوامل محیطی که می‌تواند به افزایش خطر ابتلا منجر شوند نیز قابل توضیح است. برای مثال، با قرار داشتن در معرض آلاینده‌های هوا و مواد شیمیایی خطر ابتلا به سرطان تا چندین برابر افزایش می‌یابد. قرار گرفتن در معرض اشعه در ناحیه قفسه سینه افزایش جدی خطر سرطان سینه را به‌دنبال دارد. علاوه بر این‌ها، یکی از سرطان‌زاترین عوامل محیطی که سیگار و دخانیات است. مصرف الکل نیز در کنار دخانیات می‌تواند تا حد زیادی خطر ابتلا را افزایش دهد.
کم‌تحرکی، چاقی، تغذیه ناسالم و … از دیگر عوامل سرطان‌زا هستند. گوشت قرمز، فست‌فودها، غذاهای دودی، غذاهای نمک‌سودشده و نوشیدنی‌های داغ نیز می‌توانند در صورت مصرف بی‌رویه، خطرات ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. عوامل ویروسی و باکتریایی، التهابات مزمن، ضعف در سیستم ایمنی و قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم خورشید از دیگر عوامل خطر ابتلا به این دو سرطان هستند. همچنین، خطر ابتلا با افزایش سن، افزایش می‌یابد.
سوالات متداول
1- چه عواملی بر ارتباط سرطان سینه و رحم تاثیر می‌گذارند؟
سطح استروژن، سبک زندگی افراد، رژیم غذایی، چاقی، تعادل هورمون‌ها، ژنتیک و … راه ارتباطی بین سرطان سینه و سرطان رحم ایجاد می‌کنند.
2- آیا سابقه خانوادگی سرطان سینه یا رحم، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد؟
اگر از خویشاوندان درجه یک، یعنی مادر، خواهر و دختر سابقه ابتلا به سرطان سینه یا رحم داشته باشند، شما نیز در معرض خطر احتمالی ابتلا قرار دارید و باید با معاینات منظم از ابتلا پیشگیری کنید.
3- آیا سرطان سینه می‌تواند منجر به سرطان متاستانیک در رحم شود؟
سرطان سینه می‌تواند با پیشرفت و تشخیص دیرهنگام به اندام‌های لگنی، از جمله تخمدان، متاستاز دهد.
4- علائم متاستاز سرطان سینه به رحم چیست؟
سرطان سینه ممکن است به رحم متاستاز دهد و با علائمی همچون خونریزی غیرطبیعی رحمی، درد لگن، تورم در شکم و تغییرات در سیکل پریود همراه است.
سخن پایانی
سرطان سینه و سرطان رحم دو سرطان شایع در زنان هستند و برخلاف تصور عموم، از یکدیگر کاملاً جدا و مستقل نیستند. ارتباط سرطان سینه و رحم از بسیاری طریق قابل اثبات است. در این مقاله، بسیار پرداختیم به نقش سطح استروژن بر افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان. حدود 80 درصد سرطان‌های سینه دارای گیرنده‌های حساس به استروژن هستند و با دریافت این هورمون رشد می‌کنند و خود را تکثیر می‌دهند تا در نهایت به مرحله خطرناک متاستاز برسند. درمان این نوع سرطان‌های سینه با گیرنده‌های مثبت (ER+) معمولاً با هورمون‌درمانی انجام می‌شود. مصرف تاموکسیفن خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می‌دهند و ارتباط این دو سرطان از همین جا آغاز می‌شود. این ارتباط در رابطه عکس نیز صادق است و ابتلا به سرطان رحم موجب به افزایش خطر سرطان سینه می‌شود.
اگر سابقه خانوادگی ابتلا به این دو سرطان را دارید، اگر اضافه وزن دارید، اگر سیکل‌های نامنظم قاعدگی را تجربه می‌کنید، اگر در بافت پستان تغییرات غیرعادی را مشاهده کرده‌اید، با ما تماس بگیرید تا با پزشکان باتجربه ما در این باره صحبت کنید. همواره به‌خاطر داشته باشید که کلید درمان این دو سرطان، تشخیص به‌موقع است. ما هم، به همین خاطر در خدمت شما هستیم.